Jant Seçimini Neye Göre Yapmak Gerekir?

“Jant nedir?” sorusunu en basit haliyle şöyle cevaplayabiliriz: Araçlarda lastiklerin takıldığı, tekerleğin çemberinin içindeki metal bölümdür. Jantlar genellikle estetik açıdan aracın dış tasarımını etkileyen kısımlar olarak görülür ama aracın performansında da büyük ölçüde etkileri vardır. Çünkü jantlar, aracın hareket edebilmesini sağlayan hareket aksamıdır.

Jant modelleri arasından hangisini seçmek gerekir, jant ölçüleri nasıl okunur, jant seçerken nelere dikkat edilmelidir, hepsini bu yazımızda tüm detaylarıyla bulabilirsiniz.

Jant Seçimini Yaparken Dikkat Etmeniz Gereken Teknik Detaylar

• Konfor: Jant ölçüsü ne kadar büyürse konforda o kadar azalma olur.
• Performans: Büyük jantlar küçüklere göre daha ağır olduğundan aracın performansını düşürür. Motorun gücü jantlar sayesinde yere aktarıldığından ağır olan metal (jant) döndürülmeye çalışılırken daha fazla güç harcanır. Elbette burada motorun gücü de önemli. Motoru güçlü bir araçta çok hafif jant kullanılırsa araç patinaj yapar. Ama motor gücü düşük olan araçlarda hafif jant kullanılmalı ki motor zorlanmasın, performans düşmesin.
• Viraj hakimiyeti: Büyük jantın genişliği sayesinde viraj hakimiyeti artar.

Usta sürücünün viraj dönüş teknikleri nelerdir?

• Güvenlik: Geniş jantlı oto lastikler, pürüzlü zeminlerde aracın nereye yöneleceği konusunda direksiyonun kararsız kalmasına neden olabiliyor. Bunu özellikle yüksek hızda fren yaptığınızda hissedebilirsiniz. Adeta direksiyona yapışma ihtiyacı duyarsınız.
• Yakıt tüketimi: Jant ne kadar ağır olursa tekerlekleri döndürmek için o kadar güç, yani yakıt harcanır.

Yakıt tüketimini azaltmanın yolları neler?

• Kullanım şekli: Arabanızı düzgün ve çok fazla dur-kalk yapmayacağınız uzun yollarda kullanıyorsanız büyük jantı tercih edebilirsiniz. Ama sıkışık trafiğin olduğu şehirlerde ve düzgün olmayan yollarda araba kullanıyorsanız büyük jantlar hem konfor hem de yakıt tüketimi açısından sizi zorlar.
• Sağlamlık: Jant büyüdükçe araba lastiklerinin yanakları küçülür. Yolda sert bir çukura girdiğinizde bu zorlayıcı durumu lastikler yerine jantlar bertaraf etmeye çalışır. Jantlar, materyalleri kaliteli değilse kırılıp eğilebilirler. Bu da hem arabanız hem de can güvenliğiniz için ciddi anlamda tehlike demektir.
• Ağırlık: Genellikle büyük jantlar daha ağırdır ama bazı jant markaları farklı materyalleri deneyerek jantların ağırlığını azaltıyorlar. Hafif jantların avantajlarına baktığımızda daha az yakıt tüketimi ve yüksek performans görüyoruz. Seçiminizi yaparken aracınızı kullanacağınız yol şartlarını göz önünde bulundurmalısınız.

Jant Ölçüleri Nelerdir?

Jant ölçülerinin anlamları nelerdir, jant ölçüleri nasıl okunur gibi sorularının cevapları için jant ölçü değerlerini bilmek gerekir. Jant ölçülerinin hesaplamasını aracınızın için yetkili servislerin önerdikleri değerlere göre yapmalısınız.

Flanş Tipi

Flanş, lastiklerin yanaklarının janta değen kısımlarının oturduğu bölümdür. Yani jant, flanş sayesinde lastiğe tam oturur. Flanş tipleri, üreticilere göre değişiklik gösterip farklı harflerle özellikleri belirtilebilir.

Jant Genişliği

Jant genişliklerinin ölçü birimi inçtir. Jantlar genellikle 5 inçten başlar, 15 inçe kadar çıkar. Jant genişliği, jant flanşlarının iç kısmından ölçülür.

Jant Çapı

Jant flanşlarının iç kısmından ölçülen inç değeridir. Araçların jant çapı genellikle 13 inçten başlar, 30 inçe kadar çıkar. “Jant ölçüsü nerede yazar?” sorusunu da şöyle cevaplayalım: Jant çapı, jant genişliği ile birlikte jantın iç kısmında yazılıdır.

Araçlara uygun jant ölçüleri, fabrika çıkışlı verilerle bellidir. Jant çapını aracınızın fabrika ölçülerinden fazla seçerseniz, jantlarda iç kısma doğru yaklaşma ve dışarıya doğru taşma olur. Bu da aracın çamura sürtmesine neden olabilir.

Jant Offseti (Jant Ofseti)

Janta tabanından baktığınızı ve tam ortasından geçen bir çizgi olduğunu hayal edin. Bu çizginin jantın iç göbeğine olan mesafesi, jant offseti ölçüsüdür. -50 mm ile +70 mm değerleri arasında değişir ve ET ya da IS ifadeleri ile belirtilir.

Jant göbeği eksenin dışına doğru mesafede ise pozitif offset, tam eksenin üzerindeyse sıfır offset, eksenden içerideyse negatif offset olur. Birçok otomobilin jant offset değeri +20 ile +60 arasındadır.

Bijon Sayısı ve Aralığı

Bijon, jantı aracın aksına bağlayan cıvatadır. Bijon sayısı markalara göre değişiklik gösterir. Genellikle 4, 5 ve 6 bijon sayısına sahip jantları piyasada görüyoruz.

Bijonlar, jantların üzerine dairesel bir eksenin etrafına konar. Bu eksenin mm ölçüsünden çapı da bijon aralığıdır. 5 bijon için genelde 100, 108, 110, 112, 120 ve 130 mm; 6 bijon için 139,7 mm kullanılır. Bijon sayısı ve aralığı, jantın iç kısmında yazar.

Merkez Boşluğu

İsminden de anlaşılacağı gibi jantın merkezindeki alandır. Bijonların üzerindeki baskıyı azaltır, balans bozulması risklerini en aza indirir. Jantların merkez boşluğuna, çapı düşürme amaçlı jant bileziği takılır. Jant markalarının merkez boşlukları farklı olabildiği için jant bilezikleri ile çap düşürülür, boşluk kalması önlenir.

Jant Çeşitleri Nelerdir?

Kullanım Amaçlarına Göre Jant Çeşitleri

• İç lastiksiz jant (tubeless jant): Lastiğin iç kısmında iç lastik olmayan, sadece dış lastiğin takıldığı jant tipidir. İç lastiğin takılmamasının nedeni, jant ve lastik arasında hava kalmasını önlemektir. Kendi içinde 3 tipe ayrılır:
• 50 lastik oturma açılı jantlar, kamyonetlerde kullanılır. 13, 14 ve 17 inç ölçülerindedir.
• 150 lastik oturma açılı jantlar, geniş kesitli lastikler için üretilmiştir. 17.5, 19.5 ve 22.5 inç ölçülerindedir.
• 50 lastik oturma açılı 4 parçalı jantlar ise 80 serisi lastikler için üretilmiştir ve 20 inç ölçüsündedir.
• İç lastikli jant (tube tyre jant): Adı üstünde, iç lastik kullanılan janttır. Göbek, çember ve segman bölümlerinden oluşur. Tüm modellerde bu kısımların hepsi bulunmayabilir.
• Göbeksiz jant (ispit jant): Hem iç lastikli hem de iç lastiksiz olarak  kullanılabilen jant türüdür.

Malzemelerine Göre Jant Çeşitleri

• Alüminyum alaşımlı jantlar: %90’ı alüminyum, %10’u silisyum olan jantlardır. Hafif olmaları nedeniyle performansı arttırırlar. Tüm binek araçlarında kullanılabilirler. Hem performansa olumlu katkıda bulunduğundan hem de görsel açıdan çeşitlilik sunduğundan en çok tercih edilen jant türüdür.
• Sac jantlar: Sıfır araçlar ilk alındığında genellikle üzerlerinde sac jantlar takılıdır. Alüminyum alaşımlı jantlara göre daha ucuzdurlar ama kaliteleri düşüktür.
• Magnezyum alaşımlı jantlar: Bu jantlar, maliyetleri yüksek olduğundan ülkemizde pek tercih edilmiyor.

Peki Ya Çelik Jant?

Çelik jant diye bilinen jant çeşidi aslında sac janttır. Birçok kişi ise çelik jantı alüminyum alaşımlı jant sanmakta.